Uluslararası reyting kuruluşları nelere göre not veriyor?

Geçtiğimiz günlerde Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standart and Poor’s (S&P), Türkiyenin notunu durağandan (BB+), negatife çevirdi (BB-).

Önce bu konu hakkında bir bilgi verelim:

Her kişinin, şirketin, kurumun ya da ülke ekonomisinin bir kredi değerliliği vardır. Bu değerlilik, bazen çeşitli ölçüler, bazen de kanaatle yapılır.

Örneğin bankalar, kendilerine başvuran müşterilerinin, kredi geçmişlerini, mevcut gelir durumlarını, borç ödeme durumlarını dikkatle inceler ve sonra talep edilen krediyi ya verir, ya da maksimum ne kadar kredi vere bileceğinin bildirir veya vermez. Ya da krediye göre teminat ister.

Buna benzer uygulamalar, ülkeler içinde geçerlidir. Ülkeler de uluslararası piyasalara tahvil ihraç ederek borçlanırlar. Bunu yaparken de onların kredi değerliliğini ölçen kurumlardan bir değerlilik ölçümü alırlar.

Bir ülkenin kredi değerliliği, kısa dönem, uzun dönem, yerli yada yabancı para cinsinden borçlanma kriterlerine göre ölçülür. İşte bunların en önemlileri ABD’de kurulu, Standart and Poor’s ve Moody’s adlı kuruluşlardır.

Bunlar dışında en bilinenleri Fitch, Thomson Bank Watch, JCR (Japanesse Credit Rating Agency) adlı kuruşlardır.

Mody’s ve Standart and Poor’s’un,  değerlendirme kriterleri ve kullandıkları simgeler şunlardır:

                                                                       Standart and Poor’s             Moody’s

En yüksek kalite                                                   AAA                                           Aaa

Yüksek kalite                                                      AA                                              Aa

Yüksek ödeme gücü                                          A                                                  A

Yeterli ödeme gücü                                           BBB                                           Baa

Yükümlülüklerini yerine getirebilir                       BB                                             Ba

Yükümlülükleri yüksek risk altında                     B                                                 B

Default (ödeyemeye bilir)                                   CCC                                          Caa

Default’a yakın                                                     CC                                            Ca

Default’a girmiş yada girmek üzere                     C                                               C

Belirli ölçüde default durumu                                SD                                             SD

Default durumu                                                     D                                                D

Yukarıdaki değerlendirme notları AAA’dan BBB’ye kadar olanlar (BBB dâhil) yatırım eşiği reytingi diğerleri spekülatif reyting adını alır.

Ancak ülkelerin çevrelerindeki siyasi durumlarda ve hükümetlerin düştüğü siyasi güçlüklerde, bazı ülkelere politik amaçlı, destek niteliğinden başka fazla finansal önemi olmayan not artırımlarına gidildiği de zaman zaman görüle bilmektedir.

Geçtiğimiz günlerde yapılan bu değerlendirme ise, Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik ve siyasi durum nedeniyle önümüzdeki günlerde not indirimi geleceğinin bir habercisi olarak düşünülmelidir.

AHMET ELDEN