Yol bitti (mi?)

Kirli paraları yıkamak ve teşviklerden yararlanmak için kurulan endüstri-kondulardan; üretime, kâra ve istihdama dönük hedefler bekleyenler, uzaydan gelip hepimizi Cennete götürecek gemileri bekleyenlere göre daha şanssızlar.

Çünkü uzay, kendi insanımıza kıyasla çok daha bilinmezlikler ile dolu.

Bilinmezleri olan bir ortamda bilimin bile ihtimaller ile işlediğini belirterek uzay fantezisini 'olumlu' düşünceler ile bir kenara bırakalım.

Gelelim ülkemizin şartlarında endüstrinin üretim, kâr ve istihdam üçgeninin durumuna:

Üçgenimizin ilk köşesinde üretim olgusu duruyor.

Bu olgu, endüstrinin yüksek ölçekli üretimi mümkün kıldığı, hepimizin 'sanayi devrimi' dediği, makineleşme ile de anlatılmaya çalışılan bir sürecin tanımıdır. Bir işletmede hammaddenin kapıdan içeri girmesi ile başlayıp ürün olarak çıkmasına kadar geçen süreci anlatır. Endüstriyel bilimler, bu süreci; fiziki, mali, sosyal, çevresel ve etki eden diğer öğeler bakımından inceler. Bu incelemelerde her zaman öne çıkarılan tek bir kriter vardır: verimlilik. Ama verimlilik dahi güncel şartlarlar göz önüne alındığında 'göreceli' bir tanımlamadır. Özellikle teknolojinin üretime etkisi, verimliliğin hesaplanmasında çok büyük önem taşır.

Buraya kadar anlatılan kriterler; genel bir üretim sisteminin olmazsa olmazlarıdır. Ama içinde bulunduğumuz süreçte, bugüne kadar hiç önemsenmeyen bir öğeyi daha dikkate almak zorundayız. Bu öğenin adı: 'sürdürülebilirlik' dir. Yani işletmenin imkanları ile daha ne kadar üretim yapabiliriz. İşte sürdürülebilirlik budur. Bunu, bir arabanın direksiyonunu bırakmak gibi de düşünebilirsiniz. Bu araba benzini varsa, ilk viraja kadar -kusursuz- gider.

Yani o an için var olan seyir şartları, ilk viraja kadar, direksiyonun boşta olduğunu yolcuların fark etmesini önler. Ama viraja gelindiğinde artık çok geç kalınmış olur. Ve araba yoldan çıkar.

Şimdi buradan ne çıkarabiliriz:

* Mevcut şartlarda hammadde ve yan etkenler bugünün şartları ile temin eden bir işletme yakın geleceği planlayarak üretimini sürdürebilir.

* Yakın gelecek, yan etkenlerde oluşan değişimler, işletmenin o anki 'yakın gelecek' planlarını modifiye etmesini sağlamalıdır.

* Ama işletme oluşan değişimler karşısında yeni bir plan yapma şansı bulamaya bilir.

İşte orada yol, bitmiştir.

Arabayı kenara çekmekten, yada yol -birkaç saniye içerisinde- yapım aracına dönüşüp virajı umursamadan, bodoslama tarlanın üzerinden gidip yeni bir yol açmaktan başka şans kalmamış olabilir.

Bu birkaç saniyelik dönüşümü başarabilmek için arabanın daha öncesinde donanımını hazırlaması gerekebilir. Ya da bundan 90 sene öncesinde yaptığımız gibi(1) derinin altındaki 'kudret' iksiri tekrar devreye sokulabilir.

Önemli olan, direksiyonu bırakmamaktır.

Hep sevgi ile kalın.

Murat SEVGİ

___________________
Üçgenin diğer köşeleri: Kâr ve İstihdam ile devam edecek.

(1) Murat SEVGİ, "Verimlilik", http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=181369, 21 Mayıs 2009