Kapadokya’da Mücevher Buldum: 4 Dünya’nın İlk ve Tek Yeraltı Müzesi; Güray Müze

Kapadokya denildiğinde akla ilk şu üçleme geliyor: Ürgüp-Göreme-Avanos. Aslında geniş bir kavram/sözcük Kapadokya. Kırşehir, Niğde, Nevşehir, Aksaray ve Kayseri illerini kapsıyor geniş anlamda. Ancak o sözcük ağızdan çıktığında ilk akla gelen Nevşehir oluyor. Az önce sıraladığım üçlemeye şunlar da eklenebilir; Uçhisar, Ortahisar ve Çavuşin.  Unesco’n un Dünya Mirası Listesi’nde kayıtlı bu bereketli coğrafya sadece ülkemizin değil, tüm dünyanın mirasıdır. Peri bacaları ve yeraltı şehirleriyle olduğu kadar tarihiyle de öne çıkan değerlerimizdendir.

Kapadokya’nın bir başka özelliği de, mevsimler dikkate alınmaksızın 12 ay gezilip görülebilen bir coğrafya olması. Her mevsim başka bir güzellik sunar konuklarına bu Güzel Atlar Ülkesi.

Doğanın bölgeye bahşettikleri kadar, insanların çabalarıyla ortaya çıkan ve bölgeyle bütünleşen yapılar da önemli değer katmaktadırlar  buraya.

Farklı tarihlerde bu tespitlerimden üç tanesini bloglarımda anlatmıştım. (*1, *2, *3) Şimdi 4. yü  anlatmaya, tanıtmaya çalışacağım.

…

“Dünya’nın ilk ve tek yeraltı müzesi” denildiğinde merak etmiş, çok iddialı bu tümceyi abartılı bulmuştum.

Müzeyi görünceye kadar ama!..

 İlk görüşüm, 2015 yılında yine çok güzel bir çaba olan Klasik Keyifler Uluslararası Müzik Festivali’nin bir konserinde oldu. İnsan eli değmiş çok çarpıcı bir yapıydı gördüğüm. Bölgede birçok doğal miras ihanetle yok edilip, akıl almaz hasarlar verilirken, Avanos’ta böyle muhteşem bir yapının hayat bulması inanılmaz bir gerçeklikti!

Güray Müze’yi Avanos’a ve ülkemize kazandıran Güray Tüysüz, tanıtım broşürüne şu notları yazdırmış:

“Ülkemizin sahip olduğu en büyük kültür, tarih ve doğal miraslarından biri olan Kapadokya Bölgesi’ndeki Avanos, Hititlerden beri sürmekte olan çömlekçilik geleneğine ev sahipliği yapmaktadır. Binlerce yıldır bölgede biriken tarih ve Avanos’ta babadan oğula geçen bu geleneksel el sanatı ilçenin genel görüntüsüne damga vurmaktadır. Ancak dünyanın birçok yerinden gelen ziyaretçi tarafından bu geleneksel el sanatının tarihi süreçteki gelişimini sergileyecek bir müzenin eksikliği vurgulanmaktaydı. Sosyal ve kültürel sorumluluk olarak, bu eksikliğin tamamlanması ve gelecek nesillere güzel bir hediye bırakılması amacıyla bir müzenin kurulmasına karar verilmiştir. Bu doğrultunda, koleksiyonumuzda bulunan mevcut eserlere, dünyaca ünlü Türk seramik sanatçılarının modern ve geleneksel tarzdaki eserleri de ilave edilerek, seramik sanatının tarihi süreçteki gelişimini tanıtma imkânı doğmuştur.”

“Bu amaçlar doğrultusunda Güray Müze, Avanos ilçesi sınırları içinde çağdaş müzecilik anlayışı ile kurulmuştur. Teşhir salonları, sosyal etkinlik alanları ve diğer hizmet birimlerinin bulunduğu yapı, kayalar oyularak, yerin 20 m altında 1600 m2 lik bir alana inşa edilmiştir. Mimari yapısı ve konsepti müzeye dünyanın ilk ve tek yer altı seramik müzesi olma özelliğini kazandırmıştır.”

“Müze üç bölümden oluşmaktadır; Birinci bölüm, Antik Eserler Salonudur. Kronolojik bir sergilenmenin yapıldığı bu salonda, Geç Kalkolitik Dönem, Tunç ve Demir Çağları ile Hellenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerine ait seramik ve çömlek eserler sergilenmektedir. Bilimsel araştırmalar ışığında oluşturulan bu sergi, Anadolu’da Antik Çağ’dan günümüze seramiğin gelişim aşamaları ile ilgili bir kesit sunmaktadır.

İkinci bölüm Modern Eserler Salonudur. Bu salonda; ülkemizde yetişmiş dünyaca ünlü çağdaş ve geleneksel seramik sanatçıları ile onlara ait eserler tanıtılmaktadır.

Müzenin üçüncü bölümü ise resim, heykel, seramik, fotoğraf gibi güzel sanatların her alanında, sanatçıların eserlerini tanıtabilecekleri bir sanat galerisidir. Bu bölüm; Sergi Salonu, Kütüphane, Kafeterya ve içinde şöminesi olan bir Fuayeden oluşmaktadır.   ” 

“Güray Müze, sadece seramik eserlerin sergilendiği bir müze değil aynı zamanda da seramiğin nasıl üretildiğine dair kapsamlı bilgiler sunan bir eğitim alanıdır.

Ziyaretçiler müze gezisinden sonra ilk olarak atölye bölümüne geçerek; seramiğin şekillendirme, fırınlama ve boyama gibi bütün yapım aşamalarını uygulamalı olarak görebilmektedirler. Ardından da, ustalar eşliğinde ‘çömlek yapımı’nı deneyerek gezilerini tamamlamaktadırlar.”

Sayın okur, bir gün yolunuz Kapadokya’ya düşerse, gezeceğiniz yerler listesine lütfen Güray Müze’yi de not edin. Kızılırmak’ın hayat verdiği Avanos’ta, kayalara ve toprağa da insanoğlunun nasıl hayat verdiğini de görürsünüz.

1- http://blog.milliyet.com.tr/kapadokya-da-iki-mucevher-buldum--1-sarihan-kervansarayi---saruhan-/Blog/?BlogNo=255799

2- http://blog.milliyet.com.tr/kapadokya-da-iki-mucevher-buldum--2--sanat-ve-tarih-muzesi/Blog/?BlogNo=255916

3- http://blog.milliyet.com.tr/kapadokya-da-mucevher-buldum--3--uchisar-kadineli-restoran/Blog/?BlogNo=523015