Bilmediğiniz haklarımızdan sadece biri...

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde kanunlardan ve haklarımızdan bi haber yaşayan, başımıza geldiğinde yaygaralar koparmakta üstümüze olmayan bir toplum yapımız var. Veya birçok şeyi sadece başımıza geldiği zaman öğreniyoruz ve öğrenmek zorunda kalıyoruz. Belkide çoğu zaman geç kalınmış bile oluyor. Geçtiğimiz hafta Hürriyetin internet sitesinde bir araştırma yazısı okudum. Belki bu yazıyı okuyanlar onu okumuş veya daha önceden biliyor olabilirler. Fakat yinede bunu daha fazla insanla paylaşmak herhalde güzel birşey olsa gerek.

Kısaca konunun özünde hergün yaşanan trafik kazaları var. Sağlık, zaman, prosedür, bürokrasi ve maddi-manevi açıdan hoş olmayan oldukça da can sıkıcı bir durum elbette. Ama herhalde ciddi bir trafik kazasının olmadığı bir gün yok bizim ülkemizde. Bir çoğumuzun bilmediği veya başına gelmediği için bilmek zorunda hissetmediği bir konu. Ama hayati değer taşıyor aslında. Bu hak bize verilmiş kanunlarca ama biz bize verilen nimetlerin farkında bile değiliz. İşte elbetteki olmasını arzu etmesekte başımıza geldiğinde kanunların bize vermiş olduğu fakat çok az kişinin bildiği o konu:

Trafik kazalarında meydana gelen yaralanma, sakat kalma ve ölüm gibi hallerde mağdur vatandaşların zararını karşılamak için kurulan ve mağdurlara 150 bin TL'ye kadar ödeme yapabilen “Güvence Hesabı”, "Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı", 14 Haziran 2007 tarih 26552 nolu Resmi Gazetede yayınlanan 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 14. maddesiyle kurulan "Güvence Hesabı"na devredilmiştir. Bu resmi gazete ve kanunla ilgili küçük bir not.

GÜVENCE HESABI NEDİR VE NASIL ALINIR?
Güvence Hesabı, kapsamında bulunan zorunlu sigortaların sağladığı teminatlara ilişkin bedensel (yaralanma, sakatlık, ölüm gibi) zarar görenlerin tedavi masraflarını karşılayan ve kazadan sonra sakat kalma halinde sakatlık tazminatı, ölüm halinde ise ölenin desteğinden yoksun kalan yakınlarına destekten yoksun kalma tazminat ödeyen bir güvece sigortası biçimidir.

Her yıl trafik kazalarında binlerce insanın hayatını kaybettiği, binlercesinin de yaralanıp sakat kaldığı ancak trafik kazalarında mağdur olanlar, sigorta şirketlerinden kesilen küçük paylarla oluşturulan bu hesaptan 150 bin TL'ye kadar para alabiliyorlar.

Resmi rakamlara göre Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı sorumluluk sahalarında 2008 yılın içinde meydana gelen yaklaşık 930 bin trafik kazasında, 4 bin'den fazla insanımız hayatını kaybetmiş, yaklaşık 184 bin kişi de yaralanmış. Aslında bunlar büyük rakamlar. Türkiye'de her 14 araçtan biri kazaya karışıyor. Ayrıca Türkiye'de bulunan toplam 14 milyon araçtan % 30'a yakın kısmı trafik sigortası yaptırmıyor. Yani 14 milyon araçtan zorunlu yaptırılması gereken Mali Sorumluluk Sigortası'nı diğer adıyla trafik sigortasını 4 milyon araç yaptırmıyor. Fakat bu hesap sayesinde trafik kazalarında insan sağlığı ile ilgili her durumda yaralanma, sakat kalma ve ölüm olaylarında mağduriyete uğrayanlar gerekli evrakları (kaza tespit tutanağı veya kaza zaptı gibi) uğradıkarı zararları gösteren belgelerle başvurduklarında 150 bin TL'ye kadar ödeme yapılıyor. Mağdur olanlar sadece 3-5 evrakı hiçbir aracıya gerek kalmadan posta ile bu parayı alabiliyorlar.

HESABIN DEVREYE GİRMESİ
Esas olan, zararın zarar veren tarafından karşılanmasıdır. Zarara sebep olan araçların trafik sigortası varsa, zarar ilgili sigorta şirketinden talep edilebiliyor doğal olarak. Fakat aracın trafik poliçesi yoksa, zararı veren zararı karşılayamayacak durumda ise veya zarar veren araç bilinmiyor ise zarar için Güvence Hesabı devreye giriyor. Meydana gelen zararlar aracın trafik poliçe yokluğu nedeniyle sigorta şirketi tarafından veya zarar verenler tarafından karşılanamıyorsa bu durumda zararın Güvence Hesabı tarafından karşılanması mümkün.

Zarar veren aracın sigortasının olmaması veya tespit edilememesi halinde veya aracın çalıntı olması hallerinde meydana gelen bedeni zararları Güvence Hesabı'ndan talep etmek de yine mağdurların bir diğer hakkı. Güvence Hesabı bu zararları aynı trafik poliçelerinde olduğu gibi ölümlerde ölenin desteğinden yoksun kalanlara en yüksek 150 bin TL, sakat kalması halinde yine 150 bin TL sakatlık tazminatı, yaralanmalar halinde 150 bin TL tedavi giderleri ödüyor.

Bu hesaptan 31 Temmuz 2009 tarihi itibariyle son 5 yılda yaklaşık 15 bin dosya için 80 milyon TL ödeme yapılmış. Zarar görenlerin, geçirmiş oldukları trafik kazasına ait belgeler ile birlikte (kaza tespit tutanağı, kaza zaptı) uğramış oldukları zararları gösteren belgelerle Güvence Hesabı'na bizzat başvurmaları mümkün. Bu belgelerin uygun bulunması halinde hesaplanan tazminatlar hak sahiplerinin banka hesaplarına yatırılıyor. Bu başvuru, aracıya gerek kalmadan bizzat hak sahibi tarafından posta yoluylada yapılabiliyor. Güvence Hesabı'ndan sadece ölüm, sakatlanma ve yaralanma gibi bedeni tazminat ödeniyor. Diğer her türlü araç ve maddi zararlar bu ödemenin dışında kalıyor.

İKİ ÖRNEK

Güvence Hesabı, 2007 yılının ilk günü sigortasız bir aracın karıştığı trafik kazasında yüzde 94 oranında sakat kalan bir şahsa kaza tarihindeki poliçe teminatı üst limiti olan 60 bin TL sakatlık tazminatı ödemiş. Ayrıca yine bu hesaptan malul olarak gerekli olan yataktan kalkma, doğrulma, yürüme gibi fonksiyonları icra eden sağlık cihazları temin edilmiş ve bunlar için de yaklaşık 46 bin TL ödeme yapılmış.

Denizli'de 1 Mart 2008'de plakası tespit edilemeyen bir aracın çarptığı 9 yaşındaki kazazede bu kazadan sonra % 96 oranında sakat kalmış. Güvence Hesabı küçük kazazede için 100 bin TL sakatlık tazminatı ve ayrıca Almanya'da yapılan kök hücre nakli operasyonu, yol masrafları dahil tüm sağlık harcamaları için toplam 66 bin TL tedavi masrafı ödemiş.

BU İŞİN SİMSARLARI VAR

Birçok vatandaşın bu hakkından haberi olmadığını, ancak bu konuda bilgisi olan kişi ve kişilerin de kaza yapan kişileri bularak “ben sana hiç bir masraf yapmadan 100-150 bin TL alırım” teklifini götüren simsarlar, ardından vekaletname ile % 50'lere varan komisyonla 'Güvenlik Hesabı'ndan para alıyorlar. Yani hakkını bilmeyen insanların haklarını resmen gaspediyorlar. Mağdur olan kazazedelerin bu tip kişilere itibar etmemelerini gerektiği gibi bizimde bu ülkenin bir mensubu olarak bize verilen hakları en iyi şekilde bilmemiz, bilmek içinde öğrenmemiz gerekiyor elbette. Öğrenmek; sormaktır, araştırmaktır. İşte size son bir kıyak. Bu konuyla ilgili bilmek isteğiniz herşeyi sitesinden ve ilk ağızdan öğrenmeniz için: http://www.guvencehesabi.org.tr/