ÖSYM, YGS ve Şifre yazıları-12: Bir sözcük oyunu (çözüm)

ÖSYM’nin YGS’deki uygulamasında düşünülmeden veya çok düşünülerek yapılmış hataların sonucu ortaya çıkan “sınavda şifre kaosu”nu çeşitli açılardan değerlendirdiğim yazılardan (1-10) sonra bir sözcük oyunu yazdım (11). 

Sözcük oyunu yazısında bir sözcük oyununda küçük bir ipucunun veya sıralama farklılığının nasıl ayrıcalık yaratacağını çok da kolay olmayan bir soruyla anlatmaya çalıştım. 

Bu yazıya “ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-11”: Bir sözcük oyunu (soru)” yazısını görmeden erişmişseniz önce http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=303173 linkine tıklayın ve soruyu çözmeye çalışın. 

Birinci soruş şekli 

Aşağıda ülkemizden çeşitli büyüklüklerde yerleşim yerlerinin adları olan sözcükler bulunmaktadır. Bu sözcüklere karşılık gelecek birbiriyle ilintili farklı sözcükler bulunuz. 

Artvin, Batman, Bayındır, Bulancak, Gaziantep, Kastamonu, Lüleburgaz, Sandıklı, Tekirdağ, Temelli, Torbalı, Tosya 

Birinci soruş şeklinde sözcükler harf sırasına göre verilmiş. Bu çözümü zorlaştıran bir durum yaratıyor. 

İkinci soruş şekli 

Aşağıda ülkemizden çeşitli büyüklüklerde yerleşim yerlerinin adları olan 12 sözcük bulunmaktadır. Bu sözcüklere karşılık gelecek birbiriyle ilintili farklı sözcükler bulunuz. 

Artvin, Batman, Bayındır, Bulancak, Gaziantep, Kastamonu, Lüleburgaz, Sandıklı, Tekirdağ, Temelli, Torbalı, Tosya 

İkinci soruş şekli birincinin hemen hemen aynısı, yalnızca “12 sözcük” olduğu bilgisi küçük bir ipucu oluşturuyor. 

Üçüncü soruş şekli 

Aşağıda ülkemizden çeşitli büyüklüklerde yerleşim yerlerinin adları olan 12 sözcük bulunmaktadır. Bu sözcüklere karşılık gelecek birbiriyle ilintili farklı sözcükler bulunuz. 

Torbalı, Kastamonu, Tekirdağ, Tosya, Lüleburgaz, Temelli, Gaziantep, Bayındır, Sandıklı, Artvin, Batman, Bulancak 

Üçüncü soruş şeklinde harf sırası yok ancak, çözüme gidebilecek ipucunu içeren bir sıralama tersten de olsa var. 

Dördüncü soruş şekli 

Aşağıda ülkemizden çeşitli büyüklüklerde yerleşim yerlerinin adları olan 12 sözcük bulunmaktadır. Bu sözcüklere karşılık gelecek birbiriyle ilintili farklı sözcükler bulunuz. 

Bulancak, Batman, Artvin, Sandıklı, Bayındır, Gaziantep, Temelli, Tosya, Lüleburgaz, Tekirdağ, Kastamonu, Torbalı 

Dördüncü soruş şeklindeki sıralamada açık bir ipucu bulunuyor. 

Bu sıralamalardan herhangi biri herkes için geçerli olduğunda sorunun nasıl sorulduğu hiç önemli değildir. İlk soruş şekliyle 100 kişiden birkaçı biraz düşünüp çözümü bulabilir. İkinciyle 5 kişi, üçüncüyle 10 kişi, dördüncüyle 20 kişi biraz düşününce çözümü bulabilir. 

Dördüncü soruş şekliyle sorulmuş olan soru için ipuçları verelim: 

Birinci ipucu 

Birisi gelse kulağınıza “ay” diye fısıldasa… 

İkinci ipucu 

O birisi yanınızdakinin kulağına “aylar” diye fısıldasa… 

Üçüncü ipucu 

O birisi diğer yanınızdakinin kulağına “12 ay” diye fısıldasa… 

Dördüncü ipucu 

O birisi arka tarafınızdakinin kulağına “12 ay, 3 harf” diye fısıldasa… 

Ve çözüm 

Bulancak - Ocak
Batman – Şubat
Artvin - Mart
Sandıklı - Nisan
Bayındır -Mayıs
Gaziantep - Haziran
Temelli - Temmuz
Tosya - Ağustos
Lüleburgaz- Eylül
Tekirdağ - Ekim
Kastamonu - Kasım
Torbalı – Aralık 

Yani her yerleşim yeri adında bir ay adının 3 harfi bulunuyor. 

Bulan(cak) – O(cak)
(Bat)man – Şu(bat)
(Art)vin – M(art)
(San)dıklı – Ni(san)
B(ayı)ndır –M(ayı)s
G(azi)antep – H(azi)ran
(Tem)elli – (Tem)muz
(Tos)ya – Ağus(tos)
(Lül)eburgaz- Ey(lül)
T(eki)rdağ – (Eki)m
(Kas)tamonu – (Kas)ım
Torb(alı) – Ar(alı)k 

İlk ipucunu aldınızsa şansınız yüzde 40’a çıkar, ikinci ipucunu alanın şansı yüzde 50’ye, üçüncü ipucunu alanın şansı yüzde 60’a, dördüncü ipucunu alanın şansı yüzde 90’a çıkar. 

Sonuç 

ÖSYM sınavlarında her öğrenciye verilen soru kitapçığı, o soru kitaplarındaki soru sıralamaları, yanıt sıralamaları ve doğru yanıtın yeri herkese eşit şans sunmalıdır. 

(1) ÖSYM, YGS ve şifre yazıları-1: bütün kızlar toplandık (4-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_sifre_yazilari_1__butun_kizlar_toplandik/Blog/?BlogNo=299343
(2) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-2: Şifre olmadığına nasıl ikna oluruz? (4-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_2__Sifre_olmadigina_nasil_ikna_oluruz_/Blog/?BlogNo=299390
(3) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-3: Birbirinden farklı 1, 7 milyon kitapçık çok mu gerekliydi? (5-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_3__Birbirinden_farkli_1_7_milyon_kitapcik_cok_mu_gerekliydi_/Blog/?BlogNo=299546
(4) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-4: Farklı 1, 7 milyon kitapçık olması iptal için gerekli şaibeyi yarattı. (6-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_4__Farkli_1_7_milyon_kitapcik_olmasi_iptal_icin_gerekli_saibeyi_yaratti_/Blog/?BlogNo=299637
(5) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-5: Bir oyun oynamaya var mısınız? (6-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_5__Bir_oyun_oynamaya_var_misiniz_/Blog/?BlogNo=299675
(6) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-6: YGS neden iptal edilmeli? (9-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_6__YGS_neden_iptal_edilmeli_/Blog/?BlogNo=300126
(7) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-7: Daha akıllıca şifreler (9-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_7__Daha_akillica_sifreler/Blog/?BlogNo=300133
(8) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-8: Sorunsuz sınav organizasyonu için öneriler (9-4-2011): http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_8__Sorunsuz_sinav_organizasyonu_icin_oneriler/Blog/?BlogNo=300164
(9) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-9: Asıl skandal sehven yazılmış bu mektup (13-4-2011) http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_Sifre_Yazilari_9__Asil_skandal_sehven_yazilmis_bu_mektup/Blog/?BlogNo=301049
(10) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-10: İptal için kopyacı aramayın, çıkmazlar ortaya (18-4-2011). http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_sifre_yazilari_10__Iptal_icin_kopyaci_aramayin__cikmazlar_ortaya_/Blog/?BlogNo=301936
(11) ÖSYM, YGS ve Şifre Yazıları-11: Bir sözcük oyunu (Soru) (25-4-2011) http://blog.milliyet.com.tr/oSYM__YGS_ve_sifre_yazilari_11__bir_sozcuk_oyunu__soru_/Blog/?BlogNo=303173 

Ankara, 25 Nisan 2011