Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

24 Haziran '11

 
Kategori
Ekonomi - Finans
 

Stok affında bilinmesi gereken ince kriterler

Stok affında bilinmesi gereken ince kriterler
 

Stok affında bilinmesi gereken ince kriterler


Kayıtları ile fiilen işletmede bulunan kıymetleri (mal veya sabit kıymet) birbirinden farklı olan mükellefler için Kanun’da bir düzenleme mevcut. Kapsama giren mükellefler belli vergisel yükümlülükleri yerine getirmek şartıyla kayıtlarını gerçek duruma uygun hale getirebilecekler. Bunun süresi de aslında Mayıs sonunda biterken, söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı ile bu süre de bir ay uzatıldı ve Haziran sonuna kadar mükelleflere başvuru imkanı sağlandı. 

İşletmede var, kayıtlarda yok 

Af yasası kapsamında faturasız alınmış olan yada çeşitli nedenlerle fiilen işletmede var olmakla birlikte kayıtlarda bulunmayan makine, teçhizat, demirbaş ve stoklar kayıtlara alınabiliyor. Böylelikle kayıtlar fiili duruma uygun hale getirilmiş oluyor. Stok kavramından ise ticaret işletmelerinde satıma hazır mallar ile imalatçı işletmelerdeki hammadde, malzeme, yarı mamul ve mamul malların anlaşılması gerekiyor. 

Bu haktan serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ile iş ortaklıkları yararlanabiliyor. Başka bir deyişle bütün gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri bu uygulama kapsamında. 

Değer tespiti ve başvuru 

İlk yapılacak iş işletmede olup, kayıtlarda yer almayan bu kıymetlerin değerinin belirlenmesidir. Değerin, rayiç bedel, yani o gün itibariyle iktisadi kıymetin normal alım satım bedeli olması gerekiyor. Mükellefler belirlemeyi kendileri yapabilecekleri gibi, bağlı oldukları meslek kuruluşlarınca tespit edilen rayiç bedelleri de kullanabilirler. 

Rayiç bedeli belirlenen makine, teçhizat, demirbaş ve stoklara ilişkin olarak hazırlanacak olan bir listenin (envanter listesi) vergi dairesine verilmesi gerekiyor. Bu listenin 6111 Sayılı Kanun’a ilişkin olarak çıkarılan tebliğin 20/B numaralı ekine uygun şekilde hazırlanması gerekiyor. Listede yer alan kıymetler aynı zamanda işletmenin kayıtlarına da intikal ettirilecek. 


Beyanname verilmeli 

Sadece bildirim yapılması ve bu sabit kıymet ve malların kayda alınması ile işler bitmiyor. Bu kıymetlerin beyan edilen değerleri üzerinden vergi de ödenmesi gerekiyor. KDV’nin genel oranı yüzde 18. Bazı mallar için ise indirimli oranlar (yüzde 1 ve 8) belirlenmiş durumda. Kanun kapsamında ödenmesi gereken vergi tutarı, bildirilen stok ve sabit kıymetlerin tabi olduğu orana göre farklılık gösteriyor. 

Genel orana (yüzde18) tabi sabit kıymet veya stokların bildirilen rayiç bedelleri üzerinden yüzde 10 oranında, indirimli orana tabi olanlarda ise tabi oldukları oranın yarısı kadar (yüzde 0, 5 veya yüzde 4) katma değer vergisi hesaplanması gerekiyor. 

Bu vergilerin de yine tebliğ ekinde yer alan KDV stok beyannamesi (tebliğin 20/A eki) ile beyan edilmesi gerekiyor. Beyannameye envanter listesi de eklenecek ve KDV açısından bağlı bulunulan vergi dairesine verilecektir. KDV beyannamelerini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, söz konusu beyanname ve envanter listesini elektronik ortamda; diğer mükellefler ise kağıt ortamında beyan edeceklerdir. 

Bu haktan yararlanmak isteyen mükelleflerin ellerini çabuk tutmaları gerekiyor. Zira beyan ve bildirimlerin hepsinin bu ayın sonuna kadar (30 Haziran) yapılması gerekiyor. 

Ba formunda bildirim  

6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi kapsamında beyan edilen kıymetler üzerinden hesaplanarak beyan edilen kıymetlerin rayiç bedelleri, Ba formu vermek zorunda olan mükellefler tarafından söz konusu form ile bildirilmek zorundadır. 

Söz konusu bildirim işlemi, Ba formunun "Soyadı/Adı Unvanı" bölümüne "Muhtelif Satıcılar (6111 sayılı Kanun Madde 10)", "Vergi Kimlik Numarası" bölümüne (3333 333 333) yazılmak suretiyle yapılacaktır. 

Taksit yok 

Yukarıda belirttiğimiz şekilde beyan edilen KDV’lerin beyanname verme tarihi içinde ödenmesi gerekiyor. Stok beyanlarında bu Kanun kapsamında yapılandırılan alacaklar veya matrah artırımına ilişkin ödemelerdeki gibi taksit imkanı bulunmuyor. 

Ödenen KDV’nin indirimi 

Beyan edilen stoklara ait hesaplanan KDV, 1 no.lu KDV beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılabiliyor. Öte yandan, kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların rayiç bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen KDV’nin indirimi mümkün değil. Ancak bu tutarlar ödendiği yılın gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak dikkate alınabilir. 

Sorumlu sıfatıyla beyan edilen Kdv' nin indirileceği Dönem 

30/04/2011 tarih ve 27920 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 2011/1713 sayılı B.K.K. ile müracaat ve ödeme tarihi 30.06.2011 tarihine kadar uzatılmıştır. 

Yani Mayıs ayında yapılmış olunan işletmede mevcut kayıtlarda yer almayan emtia müracaatına ilişkin olarak ödeme süresi normal şartlarda 31.05.2011 olmakla birlikte sözünü ettiğimiz B.K.K. ile ödeme süreside 30.06.2011 tarihine kadar uzatılmıştır. 

Hal böyle olunca bu konuda bir karmaşıklık oluşmuştur. 

Zira ödeme tarihi 6.ay olan bir verginin indirimininde 6.ayda yapılması gerekir. 

Bu itibarla bakanlık 26.05.2011 tarihinde beyan edilen bu kdv nin yüklenilen listesinde indirimi ile ilgili olarak internet vergi dairesi sayfasındaki duyurular bölümünden bir açıklama yapmış ; 

''Bahse konu Kanunun uygulamasına ilişkin "1 Seri No.lu Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında 6111 Sayılı Kanun Genel Tebliği"nin (VII/5) bölümü uyarınca da, bu kapsamda beyan edilen emtianın daha sonra, KDV uygulamasında iade hakkı doğuran işlemlerde kullanılması halinde, sözü konusu emtia ile ilgili olarak beyan edilen ve ödenen KDV'nin iade hesaplarına alınması mümkün bulunmaktadır. 

Ancak, bu kapsamda beyan edilip ödenen KDV'nin, alış faturalarına dayanmaması nedeniyle, KDV iade taleplerinde ibraz edilmesi gereken "İndirilecek KDV Listesi" ve "Yüklenilen KDV Listesi"ne nasıl dahil edileceği konusunda uygulamada tereddütlerin yaşandığı anlaşılmıştır. 

Bu itibarla, KDV iade talebinde bulunan mükellefler tarafından 53 Seri No.lu KDV Sirküleri gereğince İnternet Vergi Dairesinden göndermek zorunda oldukları "İndirilecek KDV Listesi" ve "Yüklenilen KDV Listesi"nin doldurulmasında, söz konusu beyanlara ilişkin bilgilere yer verilirken aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. 

Buna göre, bahse konu Listelerin; 

"Alış Faturasının Tarihi" kısmına: Ödeme belgesi (Vergi Dairesi Alındısı, Banka Makbuzu, Mahsup Alındısı) tarihi,
"Alış Faturasının Serisi" kısmına: Varsa ödeme belgesinin serisi,
"Alış Faturasının Sıra No.su" kısmına: Ödeme belgesinin sıra numarası,
"Satıcının Adı-Soyadı/Ünvanı" kısmına: 6111 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Stok Beyanı
"Satıcının Vergi Kimlik/T.C.Kimlik No" kısmına: Mükellefin kendi vergi kimlik numarası,
"Alınan Malın/Hizmetin Cinsi" kısmına: Beyan edilen emtianın cinsi,
"Alınan Malın Miktarı" kısmına: Beyan edilen emtianın miktarı,  

yazılacaktır. '' denilmiştir. 

Haliyle bu bahsedilen belgelerin tarihleri 6.ay oldugundan dolayı kdv nin indirim konusu yapılabilecegi dönem olarakta 6.ay olarak anlaşılmaktadır. 

Ancak bunun yanlış oldugunu şu şekilde açıklayabiliriz. 

1- Kayıtlara alınacak emtiaların bildirildigi ay 5.aydır 

2- Beyan tarihi 5.ay oldugu için yukarıdada sözünü ettiğimiz şekliyle 5.aya ait olup 30.06.2011 tarihine kadar verilmesi gereken BA formunada ilave edilerek bildirim yapılacaktır. 

3- Örneğin bahsedilen emtianın ihracata konu bir ticari mal oldugunu ve bu malı 5.ayın başında bildirim konu yapıp aynı ay içindede tamamını ihracata konu yaptıgını düşündügümüzde 6.ayda indirim konusu yapılacak bir kdv nin yüklenilmesi mümkün bulunmamaktadır.Zira mal yurt dışına satıldı ve 5.ay yüklenilen listesindeki belgeler dışında göz önüne alınması mümkün degildir. 

4- Bununla birlikte beyanı 5.ayda ve BA formu bildirimi yine 5.ayda yapılan bir kdvnin 6.ay kdv beyannamesinde indirimide mümkün degildir. 

5- 6.ay tarihili bu ödeme belgesine istinaden 5.ayda indirim konusu yapılıp 6.ayda ödemesi gerçeleştiginde ödeme belge tarihinden dolayı bir sıkıntı yaşanabilirmi? 

Kanaatimce hayır yaşanmaz yine bu konuyla paralel olarak Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğünün 31.12.2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.16.16.02-300-10-30-76 sayılı özelgesi ile buna benzer bir konuda açıklama yapılmış bu açıklamaya göre; 

''4 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin B bölümüne göre, istisna kapsamında teslim edilen mal ve hizmetin meydana getirilmesi ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımları dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi, teslimlerin yapıldığı veya hizmetin ifa edildiği vergilendirme döneminde yapılan vergiye tabi işlemler (yurt içi mal teslimleri ve hizmet ifası gibi) üzerinden hesaplanacak katma değer vergisinden indirilecektir. Vergilendirme dönemi itibariyle indirilemeyen katma değer vergisi, Kanunun 32 nci maddesi gereğince iade konusu olacaktır. 

Buna göre; ... Serbest Bölgesine ihracını gerçekleştirdiğiniz malların, alımına ilişkin faturalardaki mallar ile aynı mallar olduğunun YMM tasdik raporu veya vergi inceleme raporu ile tespit edilmesi ve iadenin yapılmasına engel olacak başkaca bir nedenin bulunmaması kaydıyla, alış faturalarınızın ihracat faturalarınızdan sonraki tarihlere ait olması iade uygulamasına engel teşkil etmeyecektir. '' 

denilerek yurtdışına gerçekleştirilen satışa konu malların emtia affından faydalanılarak kayıtlara alınan mallar olması durumunda tarihin bir sonraki aya ait olmasının engel olmayacagı noktasında bir ipucu vermiştir. 

Bildirilen mallar satılırsa 

İşletmede var olmakla birlikte kayıtlarda olmayan kıymetlerin bildirimle beraber kayıtlara alınması gerekiyor. Yasa, daha sonraki bir tarihte bu kıymetlerin satılması halinde satış bedelinin kayıtlı değerinden düşük olamayacağını söylüyor. Yine de düşük bir bedele satılırsa, kazancın tespiti sırasında kayıtlı bedel dikkate alınacaktır. Ayrıca bu şekilde kayıtlara alınan sabit kıymetler üzerinden amortisman da ayrılamıyor. 

Kayıtlarda var, işletmede yok 

6111 Sayılı Kanun işletmenin kayıtlarında yer almakla birlikte fiilen bulunmayan mallar için de bir düzenleme getiriyor. Bu imkandan da, tüm gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin yararlanması mümkün. Ancak sadece stoklarla ilgili bir düzenleme olduğu unutulmamalı. Kayıtlarda olmakla beraber işletmede bulunmayan makine, teçhizat ve demirbaşlar için bu hüküm uygulanamıyor. 

Fatura düzenlenecek 

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan stoklar için mükelleflerin bildirim veya beyanda bulunmalarına gerek yok. Sadece fatura düzenlenmek suretiyle kayıtlar ile fiili durum uyumlu hale getirilebilecek. Bu faturanın da Haziran sonuna kadar düzenlenerek tüm vergisel yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekiyor. 

Fatura düzenlenmek suretiyle stokların yasal kayıtlarda düzeltilmesi ile normal satış işlemi arasında bir fark bulunmuyor. Bu nedenle faturada emtianın tabi olduğu oranda KDV hesaplanacak ve ilgili dönem beyannamesine dahil edilecektir. Ayrıca satış hasılatı yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da dikkate alınacaktır. 

Faturadaki alıcıya ilişkin bilgiler bölümüne ise “Muhtelif alıcılar (6111 Sayılı Kanun’un11/1 maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir)” diye yazılması gerekiyor. 

Fatura edilen malın bedeli 

Faturada yer alacak bedel, söz konusu mal ile aynı türden olan malların gayri safi kar oranı dikkate alınarak tespit edilecektir. Gayri safi kar oranının yasal kayıtlardan tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranların esas alınması da mümkün. 

Süre yeniden uzar mı? 

Yasa Bakanlar Kuruluna başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini 1 aya kadar uzatma yetkisi veriyor. Bakanlar Kurulu da verilen bu yetkiyi kullanmış ve genel olarak başvuru ve ilk taksit ödeme süreleri 1 ay uzatılmıştır. Bakanlar Kurulunun bu süreyi bir defa daha uzatma yetkisi olmadığından, stok affından yararlanmak isteyen mükelleflerin ellerini çabuk tutmaları gerekiyor. 30 Haziran son gün. 

Yıldırım ERCAN
www.huseyinust.com 

 
Toplam blog
: 19
: 5839
Kayıt tarihi
: 18.11.10
 
 

1979 İstanbul doğumluyum. İlk, orta ve lise eğitimimi Malatya'da yaptım. 1996 yılında muhasebe işine..