Uzman olmak

Belli bir işte, belli bir konuda bilgi, görüş ve becerisi çok olan (kimse), mütehassıs, kompetan,
belli bir bilim dalında lisansüstü öğrenim derecesine sahip kimse, spesiyalist kişilere uzman denir. Kuşkusuz hepimiz her alanın uzmanı olamayız.
Bilimsel ve teknolojik gelişmeler, insanların yaşamını doğrudan etkilediği için, yaşamın tüm alanlarında uzman gereksinimi artmaktadır. Dolayısı ile uzmanlık yaşamsal bir zorunluluk haline gelmektedir. Uzmanlık, Latince "profesio" den gelmekte, uğraş (meslek) anlamındadır.

Bir uzmanın şunları iyi bilmesi gerekiyor:
- İşi ile ilgili neler yapabileceği, başkalarının neleri yapamadığını,
- İşi ile ilgili gelişmeleri takip etmesi, niteliklerin yükseltilmesi gerekliliğini,
- İşi ile ilgili olarak sürekli eğitim alması gerektiğini,
- Bilgilerinin eskidiğini ve başvuruda bulunan bireylerin ve toplumun gereksinimlerinin değişebileceği,
- İşinin etik kurallarına uygun olarak yapılması gerektiğini,
- Kendi alanı ile ilgili örgütlenmelere katılması gerektiğini.

Bilgiyi okulda, deneyimi çalışma sırasında edinen uzman, AR-GE'yede katılarak uzmanlığını pekiştirir. Uzman olmanın diğer bir koşulu ise etik kurallara uymak, uzmanlıkla ilgili örgütlenmelere katılıp, uluslar arası alanda meslektaşları ile görüş alış verişinde bulunmaktır. Ekonomik ve insan kaynaklarında en iyi yararlanmakta uzmanın görevidir.

Güvenli, saygılı olmak, içtenlikli davranmak, doğal olmak, sır saklayabilmek, adil olmak, doğruyu savunmak, sorumluluk almak uzmanın davranış özelliklerindendir.

İnsan bilim ve psikoloji, Eğitim, Öğretim ve bilgi edinme, bilimsel çalışma ve iş alanı, kültürel faaliyetler, yönetimde uzmanlık alanlarından sayılır.
Toplumsal çelişkiler, çelişkilerin arkasında yatan nedenler ve insanın toplumsal yaşamı etkileme çabası, uzmanlık alanına girer. İşsizlik, eğitim olanaklarının adaletsiz oluşu, düşük ücret, emeklilik konuları da uzmanlarca bilinmelidir. Toplumsal yapıyı çok iyi kavrayan sosyal uzman politik görüşünü de kuşkusuz büyük bir olasılıkla sağlam temellere dayandıracaktır. Ancak, etik olarak yaptığı uzmanlık alanında asla politik görüşünü karıştırmamalıdır.

Toplumbilim konusunda temel bilgilere sahip olan uzman, kendini güncel gelişmelerle yenilemeli, safsatalara göre iş yapmamalıdır. Bilimsel çalışmalar ve kuramlara göre çalışma yapan uzman, bildiklerini de bilimsel olarak çalışmasına katmalıdır.
Uzman olmayan birçok insanın günümüzde yerel ve Ulusal Televizyon kanallarında uzmanmış gibi konuşuyor olması, ülkemizde bu konuya gerekli önemin verilmeyişindendir. Yani boşluk kaldırmayan yaşam, uzmanlık gerektiren birçok konuda uzmanmış gibilerin, uzman gibi davranması ve konuşmasını sağlıyor.

Askeriyede, bilimde, mühendislikte, tıpta, hukukta, ekonomide, kültürel ve sosyal alanlarda, psikolojik konularda yeterli uzman sayımızın olduğu kanısındayım. Ancak sorun uzman diye anılanların yeterince uzman olmaması, yaptığı işte cesur olmaması, etik davranmamaları, siyasal iktidarın yörüngesinde olmaları, yaptıkları işlere ise ideolojik düşüncelerini katmalarıdır.

Çılgın projelerin dile getirildiği, sürekli olarak medyanın bu konuyu ele aldığı günümüzde, etik kurallarla donanmış, sosyal yapıyı iyi bilen, ideolojik olmayan, bilimsel temelli, rasyonel akıllı, olabilirlik temelinde düşünen, rantabıl hesaplar yapabilen, optimal çözümler üretebilecek uzmanlar nerede acaba?

Bilgisi olan var mı?
Nizamettin BİBER
Uzman İnşaat Mühendisi