Cıbıl Kabadayı!

Cıbıl, yöresel ağızda “çıplak” kelimesinin söyleniş biçimidir, bazı yörelerde de “cıbıldak” olarak karşımıza çıkar.

Çıplaklık gerçek-mecaz birçok anlama gelir elbette. Cıbıl kabadayılıktaki cıbıllık, halkın anladığı gibi fakirlik, yoksulluk anlamında değil; insani değerlerden yoksunluk olarak algılanmalıdır.

Cıbıllık(çıplaklık) sadece fiziksel bir durum değildir. İnsanların kılık kıyafeti, yaşadığı yer gibi ruhu, kalbi ve tüm dünyası da cıbıl olabilir. Vahşi tabiattaki bir bitki, toprağın koynundaki börtü böcek ve dağlardaki hayvanat gibi…

Tutum ve davranışları makul(akla uygun) olmayıp gösteriş, kompleks ve riya üzere biçimlenmiş kişilerdir cıbıl kabadayılar! Cıbıllık da kabadayılık da kişinin kendisinin ne olduğunu bilememesi, olduğundan farklı sanması veya farklı gösterme gayreti içinde olmasıdır, insanın haddini aşmasıdır. Kendi olan hiçbir insan ne cıbıl olur ne kabadayı.

Cıbıl olan, cıbıllığının farkındadır aslında ve bunu saklamak için farklı savunma mekanizmalarına, başvurur; kendisini kurtarmak için yaptığı davranışlar hem kendine hem de çevresine verdiği zararı daha da artırır.

Cıbıl olan kabadayılık yapmaya karşısındakinden başlar; donanımlı olanı, kendi seviyesine düşürmek için elinden geleni ardına koymaz. Onu soymak ve kendisinden daha cıbıl, cıscıbıl bırakmak ister. Elbette ki bunu başaramaz; ancak huzursuzluğa neden olur.

Sonra donanımlı olanı, cıbılmış gibi göstermek ister, bir süre ve bir nebze başarılı olur; ama elde ettiği geçici zaferle tatmin olmaz.

Sonunda kendine döner ve kendinin cıbıl olmadığını göstermek ister, beylik laflar eder, özentili tutum ve davranışlarda bulunur, bilgelik taslar; kendinin doğal haliymiş gibi… İşte bu noktada cıbıllığın yanında kabadayılık da başlar.

Kabadayılık aslında halkın yakıştırdığı gibi cıbıllığın karşıtı değildir. Anlam itibariyle kabadayılık ile cıbıllık birbirine çok yakın; hatta birbirini tamamlayan ifadelerdir. Kabadayılık bazen “koruyucu, kollayıcı” gibi olumlu anlamlar taşısa da, içinde “kaba” kelimesinin bulunduğu bir tamlamanın temel anlamında da bir kabalığın olduğunu düşünmekteyim. Kabadayılığa halkımızın yüklediği bir anlam da “beğenmezlik yapan, tenezzül etmeyen” dir. Genellikle beğenmemede ve tenezzül etmemede de bir “kabalık” söz konusu…

Cıbıl olanın cıbıllığını kabul etmesi ne büyük erdemdir. Bu kabul, o kişiyi cıbıllıktan kurtardığı gibi o kişinin (manen) gözalıcı kıyafetlerle giyinip kuşandığının da işaretidir.

Şurası da unutulmamalıdır ki cıbıl olmayandan pek kabadayı olmaz… Bir insan kabadayı ise o insanın cıbıl olması doğaldır.

Kalbi ve ruhu donanımlı birinin tevazusu karşısında dahi kendini ezik hisseden ruha sahip cıbılın, ham ve kabalıkla göstermeye çalıştığı sahte bilgeliği, öğlen güneşi gibi onun tepesinde gezinir ve insanlar tarafından kolayca fark edilir. Çünkü bilgelik, salt “bilgi” işi değil, ruh işidir. Bilgelik, en evvel karakter problemidir.

Dağ başındaki çoban en büyük “bilge” olabilir. Çobanın, birileri tarafından da “cıbıl” olarak görülmesi çobanın bilgeliğine ziyan getirmez. “Eşeklik bâkidir.” demiş atalarımız. Bâki eşekler, ne kadar ilimle uğraşırsa uğraşsınlar hem “cıbıl” hem de “kabadayı” olmaktan kurtulamayacaklardır!

İmtihan sırrı gereğince Yaratıcı tarafından kendisine bahşedilmiş nimetlerin kendisinden olduğunu sanıp kendisini yüce bir insan olarak gören kişi, kendisine ikram edilen hayat lezzetlerinin hikmetine ve sırrına vakıf olmadığında, olamadığında hem cıbıl hem de kabadayı olarak karşımıza çıkar.

Cıbıl kabadayıların fark edilmesi çıplak kralın “çıplak” olduğunu fark etmek kadar kolaydır. Ancak çıplak olduğu halde bunu bilmeyip kendisini en iyi giysiler içinde sanan krala, kralın gücünden çekinip “çıplak” olduğunu söyleyemeyen halkın durumu gibi, bazen de çevresindekiler cıbıl kabadayıya “kabadayılığından ötürü” gerçeği söylemeyebilir. Bireylerin bildiğini söylememe ve söyleyememe tercihinin altında bireyin kendisinin de cıbıl kabadayı olması, tevazusu veya nemelazımcılığı gibi farklı nedenler olabilir.

Cıbıl kabadayılık; (fikirde ve yaşantıda) ahmak bir tavuğun tilki karşısında kendini arslan zannetmesidir.

Cıbıl kabadayılık; kişinin nimetlerinden yararlandığı halde hayata ve çevresindekilere nankörlük etmesidir.

Cıbıl kabadayılık; insan olduğunu unutmak ve kendini mutlak güç zannetmektir.

Cıbıl kabadayılık; ölüme karşı ukalalıktır.

Cıbıl kabadayılık; kişinin kendi sahtekârlığını bile bile insanların masumca yaptığı iltifatlarla mest olmasıdır.

Cıbıl kabadayılık; anlık mutlulukları ebedi mutluluğa tercih etme ahmaklığıdır.

Cıbıl kabadayılık; insanın aslını inkâr etmesidir. İnsanın aslı topraktır ve insan asi bir sinek karşısında bile çok acizdir.

Cıbıl kabadayılık; tahammülsüzlüktür.

Blognot: İş ve misafir yoğunluğum nedeniyle MB'den üç hafta uzak kalmak durumundaydım. Yoğunluğum Eylül ortalarına kadar devam edecek olsa da elimden geldiğince burada olacağım. Tüm dostlarıma yeniden sevgi, saygı ve selamlar