İslam'ı Güncellemek

İSLAM GÜNCELLENEBİLİR Mİ?

İslam’da toplumsal yaşamı belirleyen 3 temel kaynak var.

Birincisi Kuran:

Gayişe suresi 22-26: “Sen ancak öğüt vericisin, onların üzerinde zorba değilsin... Onların sorguya çekilmesi sadece Allah’ a aittir.”

Kafirun Suresi 6: “Sizin dininiz size, benim dinim banadır”  

Bakara suresinin 256: “Dinde zorlama yoktur...”

İkinci kaynak hadistir:

“Din akıldır. Kimin aklı yoktur, dini de yoktur”.

Hz. Muhammet, askerleriyle Mekke önüne geldiğinde Ramazan dolayısıyla oruçlu olan askerler açlık ve susuzluktan perişan durumdadır. Peygamber de oruçlu olmasına karşın su içer. Askerlerine de “ İnancınızı aklınızın önüne geçirmeyiniz. İnancı size ben öğütlüyorum,  fakat aklınız Tanrı vergisidir. Onu ihmal ederseniz Tanrıyı ihmal etmiş olursunuz“, der.

Üçüncü kaynak icmadır (içtihat, yorum):

Din usulü: ” Ayet ve hadiste akla aykırılık varsa, akla ve bilime uydurulur.”, “ Engel kalktığında yasak da kalkar “,der.

Fıkıh usulü: “Akla aykırı olanı şer’i de kabul etmez“, der.

Mecelle (M.39): “Zaman değiştikçe hükümlerin de değişmesi”, kuralını koymuştur.   

Din büyüklerinin yorumlarını da ekleyelim:

Yunus Emre: “ Ellerin Kâbesi var / benim kâbem insandır...”, der.

Mevlana: “...Nasılsan öyle gel..”, der.

Hacı Bektaş-ı Veli: “Her ne arar isen kendinde ara / Kudüs’te, Mekke’de, Hac’da değildir”, der.

Bütün bu hükümler, İslam’ın, günün gereklerine göre güncellenebileceğini ortaya koymaktadır.

Gerçi burada saydıklarımızın tersini öneren hükümler de var ama yüzyıllardır, İslam’ın zaten güncellenmekte bulunduğu da bir gerçek. Hükümler güncellenmemiş olsa 60’a yaklaşan Müslüman ülkede 60 farklı uygulama olabilir miydi? Kaldı ki her ülkede mezhebiyle, tarikatıyla, cemaatiyle birbirine uymayan yüzlerce yorum var.

Fatih Kanunnamesinin Kuran’a değil, günün gereklerine dayandırılmasıyla Osmanlı’nın boyutlandırdığı güncellemenin, Cumhuriyet’in getirdiği laiklikle ete kemiğe büründürüldüğünü de unutmayalım.